Tautologieën - uitleg, betekenis en voorbeelden

Hieronder vindt u uitleg en voorbeelden van tautologieën (stijlfiguur), de betekenis en het gebruik daarvan.

Tautologieën behoren samen met pleonasmen tot de meeste bekende stijlfiguren. Een tautologie is het benadrukken van een woord met een ander woord dat (bijna) dezelfde betekenis heeft. In het dagelijks taalgebruik komen tautologieën zeer algemeen voor. Vaak is een tautologie juist een taalfout én geen stijlfiguur, omdat niet met opzet wordt gekozen voor de tautologie om een benadrukking neer te zetten. Men onderscheidt de geaccepteerde, versteende uitdrukkingen, die kunnen worden aangemerkt als een tautologie en de niet versteende, niet geaccepteerde (foute) tautologieën.

Voorbeelden van juiste, geaccepteerde tautologieën (stijlfiguren):

  • vast en zeker
  • voor eeuwig en altijd
  • gratis en voor niets
  • één en hezelfde
  • leugen en bedrog
  • nooit ofte nimmer
Deze stijlfiguren kunnen bijvoorbeeld voorkomen in de volgende context.
  • Dat zal je vast en zeker lukken!
  • Mijn liefde voor jou is voor eeuwig en altijd.
  • Ik kreeg dat gratis en voor niets.
  • Het is één en hetzelfde exemplaar.
  • Dat is louter leugen en bedrog.
  • Wij zijn nooit of te nimmer in Azië geweest.

Voorbeelden van onjuiste, niet geaccepteerde tautologieën (stijlfouten):

  • al reeds
  • tevens ook
  • nooit niks
  • vuil en smerig
  • blij en verheugd
  • leuk en aardig
  • identiek hetzelfde
  • eenzaam en alleen
  • maar...echter
  • want...immers
Deze stijlfouten kunnen bijvoorbeeld voorkomen in de volgende context.
  • De brief is al reeds lang aangekomen op de plek van bestemming.
  • Wij zijn overeen gekomen dat u zich in de regels houdt, en tevens is ook met u besproken dat u telkens terugkoppeling geeft gedurende het proces.
  • Hij heeft nooit niks gedaan, het is altijd een ander!
  • Al je kleding is door het fietsen door de modderplassen vuil en smerig geworden.
  • Het feestje was geslaagd, en ook de bediening was leuk en aardig.
  • Blij en verheugd zijn wij, dat onze dochter na een stage van 6 maanden in het buitenland weer thuis is!
  • Deze is identiek hetzelfde als die je daarnet in je handen had.
  • Joane zit eenzaam en alleen op de bank tv te kijken, iedereen avond weer.
  • De vaas viel op de grond, en was kapot. Maar, we hadden echter nog een nieuwe vaas in de kast staan, dus de bloemen staan weer op tafel.
  • Zelf ben ik zeker geen drinker, want ik drink immers alleen in het weekend.

Bekijk alle soorten stijlfiguren